Ξεκοκκαλίζοντας... Το μικρό ψάρι

Πέτρος Ζερβός

Ο Πέτρος Ζερβός είναι στους περισσότερους γνωστός ως σκιτσογράφος, ιδιαίτερα σε όσους διαβάζανε παλιότερα Ελευθεροτυπία ή τώρα, την Εφημερίδα των Συντακτών. Κατά καιρούς βρισκόμαστε, πίνουμε καφέ, κουβεντιάζουμε και έτσι και μεσημεριάσει και η παρέα πυκνώσει, ο Πέτρος είναι εκείνος που θα παραγγείλει το πρώτο ούζο. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα, μια και ο "μεζές" σήμερα βρίσκεται αλλού.

Αυτή τη φορά βάλαμε μπρίκι, Βαλτετσίου και Μπενάκη και πιάσαμε το νήμα μιας κουβέντας που είχαμε ξεκινήσει διαδυκτιακά, με αφορμή τη συμμετοχή του στη νέα ταινία του Γιάννη Οικονομίδη "Το Μικρό Ψάρι".

Βαγγέλης Μουρίκης, Βίκυ Παπαδοπούλου, Πέτρος Ζερβός

1. Έχω μάθει/διαβάσει/ακούσει ότι ο κύριος ήρωας της ταινίας είναι κάποιος Στράτος. Ή όχι; Εσύ, ποιός είσαι και πώς συνδέεσαι στην ιστορία;  
Βασικός ήρωας της ταινίας είναι ο Στράτος (Βαγγέλης Μουρίκης). Άλλωστε ο τίτλος της ταινίας στο εξωτερικό είναι STRATOS  Εγώ είμαι ο Μάκης, γείτονας και φίλος του Στράτου.

Ο Μάκης είναι ένας λούμπεν μικροαστός, αμοραλιστής, ύπουλος με τη λογική της επιβίωσης. Ζει με την αδελφή του (Βίκυ Παπαδοπούλου), την μικρή ανιψιά του (Πωλίνα Δελατόλα) και τον κατάκοιτο πατέρα του (Γιώργο Μπινιάρη). Μέσα στο σπίτι ζούμε μια «όμορφη ατμόσφαιρα»… 

Μάκης (Πέτρος Ζερβός) και Στράτος (Βαγγέλης Μουρίκης)

2. Την ταινία, ακόμη δεν την έχουμε δει στις οθόνες, όλοι όμως οι συντελεστές αναφέρεστε συνεχώς στις πρόβες, ίσως και πολύ περισσότερο από ότι αναφέρεστε στα ίδια τα γυρίσματα. Και επιμένετε σε αυτές. Θα ήθελα να μου περιγράψεις πώς και γιατί έγιναν.

Για τον Γιάννη Οικονομίδη βασικό κομμάτι στο «χτίσιμο» της ταινίας (μετά φυσικά το σενάριο και το σχήμα της παραγωγής) είναι οι πρόβες. Στη συγκεκριμένη ταινία κράτησαν έξι μήνες περίπου με μικρό διάλλειμα τον Αύγουστο.

Στις πρόβες  χτίζονται οι χαρακτήρες, δοκιμάζονται οι διάλογοι και όπου χρειάζεται τροποποιούνται και προσθαφαιρούνται. Με δυο λόγια  «εμψυχώνεται» το σενάριο που αλλιώς είναι ένα νεκρό γράμμα. Για παράδειγμα, αλλιώς ξεκίνησε ο χαρακτήρας του Μάκη που ήταν φωνακλάς, επιπόλαιος, ψευτόμαγκας  και με τις πρόβες εξελίχθηκε σε πιο εσωτερικό, επιτήδειο, ύπουλο και επικίνδυνο.

Αν σκεφτεί κανείς ότι αυτό το ψάξιμο γίνεται για όλους τους βασικούς χαρακτήρες του σεναρίου και άρα πρέπει όχι μόνο να βρεθεί ο κάθε χαρακτήρας αλλά και οι σχέσεις του με τους άλλους, γίνεται κατανοητό πόσο σημαντικές είναι οι πρόβες.

Οι πρόβες επίσης διασφαλίζουν την εμπέδωση του ρόλου. Πολλές φορές, εκτός προβών, στην καθημερινότητά μου ένιωθα να γίνομαι «Μάκης» και να χρησιμοποιώ ατάκες του. Έτσι στην ώρα των γυρισμάτων (όπου ο χρόνος είναι κυριολεκτικά χρήμα καθώς μηχανήματα, χώροι και εργασία στοιχίζουν) πρέπει ο ηθοποιός να είναι έτοιμος.

3. Τί σημαίνει η λέξη "γύρισμα" για κάποιον που δεν είναι επαγγελματίας ηθοποιός; Είναι πιο δύσκολα από τις πρόβες; Μπορείς να μας περιγράψεις τη δική σου ρουτίνα μιας τυπικής ημέρας στη "δουλειά";

 

«Γύρισμα» για έναν μη επαγγελματία ηθοποιό σημαίνει ό τι σημαίνει και για έναν επαγγελματία. Ίδιες υποχρεώσεις, ίδιες απαιτήσεις. Από τη στιγμή που ο σκηνοθέτης και η παραγωγή σε επέλεξαν, σε αντιμετωπίζουν ως επαγγελματία κι εσύ με κανένα τρόπο δεν μπορείς να επικαλεστείς ότι είσαι ερασιτέχνης.

Τα γυρίσματα είναι πιο δύσκολα απ’ τις πρόβες αφού γίνονται σε πραγματικές συνθήκες. Η δε ρουτίνα των γυρισμάτων εξαρτάται απ’ τον τόπο, την ώρα, τις καιρικές συνθήκες κλπ. Για τον ρόλο του Μάκη, οι περισσότερες έγιναν στο Ολυμπιακό χωριό με το φως της μέρας. Αυτό σήμαινε ξύπνημα 6 παρά τέταρτο ώστε να είμαστε 7 παρά τέταρτο εκεί. Είχαμε κάνα δεκάλεπτο το πολύ για καφέ ή πρωινό, ακολούθως οι ηθοποιοί αλλάζαμε ρούχα, γινόταν το μακιγιάζ (που σε μένα περιλάμβανε και την τοποθέτηση της περούκας) και πήγαινα στο σημείο των γυρισμάτων όπου ήδη περίμεναν σκηνοθέτης και συνεργείο. Μόλις ήταν έτοιμοι οι φωτισμοί και ο ήχος ξεκινούσαν τα γυρίσματα.

Τα γυρίσματα μιας σκηνής γίνονται πολλές φορές μέχρι να πετύχει ο σκηνοθέτης το σωστό αποτέλεσμα. Γίνονται επίσης από πολλές οπτικές γωνίες ώστε να υπάρχει δυνατότητα επιλογών στη φάση του μοντάζ.

Το μεσημέρι γινόταν ένα break για φαί και συνεχίζαμε τα γυρίσματα μέχρι να πέσει ο ήλιος (γύρω στις 5.00 το Φεβρουάριο, για τα συγκεκριμένα γυρίσματα). 

4. Γιατί συμμετείχες ως ηθοποιός; Τί ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον για εσένα στη διαδικάσια, αυτή τη φορά;

Συμμετείχα στην ταινία του Γιάννη γιατί ο ίδιος μου το πρότεινε. Συχνά στις ταινίες του χρησιμοποιεί δίπλα στους επαγγελματίες ηθοποιούς και μη επαγγελματίες, απ’ το στενό ή ευρύτερο φιλικό του περιβάλλον. Μοιραία ήρθε κι η σειρά μου. Είχα ήδη πάρει το βάπτισμα του πυρός στον «Μαχαιροβγάλτη», την προτελευταία του ταινία κάνοντας ένα-δύο περάσματα. Τώρα τα πράγματα σοβάρεψαν. Στη φάση συγγραφής ακόμα του σεναρίου ο Γιάννης μου πρότεινε να μου γράψει ένα ρόλο με διαλόγους. Μετά από κάποιους ενδοιασμούς και μικροαναστολές μου, με έπεισε ότι μπορώ. Από κει και πέρα, αφού δέχτηκα έπρεπε να γίνει η δουλειά. 

Δέχτηκα να συμμετέχω στην ταινία του Γιάννη , μια απόφαση που σήμαινε να διαθέσω πολύ χρόνο και ενέργεια, για πολλούς λόγους. Γιατί με τον Γιάννη είμαστε φίλοι χρόνια, γιατί μ’ αρέσει ως άνθρωπος και ως δημιουργός. Μοιραζόμαστε την ίδια οπτική  σε πολλά πράγματα και πολλοί απ’ τους ήρωές του θα μπορούσαν να ήταν ήρωες και δικών μου ιστοριών. Το σύμπαν του Γιάννη μ’ έχει επηρεάσει και δημιουργικά. Η αλήθεια των ηρώων του είναι μια αλήθεια που μου ταιριάζει.

Κατά δεύτερον η συμμετοχή μου ήταν μια πρόκληση να «εκτεθώ», να σπάσω το τσόφλι του εαυτού μου, κάτι που ήταν η αχίλλειος πτέρνα στην παλιότερη ζωή μου.  

Και τέλος η προετοιμασία και τα γυρίσματα μιας ταινίας, αν και εκπορεύονται και υλοποιούν το όραμα ενός ανθρώπου, του σκηνοθέτη, είναι μια συλλογική δουλειά. Συμμετέχοντας ένιωθα να γίνομαι μέλος μιας «οικογένειας» όπου ο καθένας, μέχρι τον τελευταίο τεχνικό κάνουν κάτι πολύ συγκεκριμένο και αναγκαίο και υπάρχει μια αλληλεγγύη που υπακούει στην ανάγκη να υλοποιηθεί ένα όραμα. Αυτό το συναίσθημα συμμετοχής σε κάτι συλλογικό με γοητεύει.

5. Σε λιγότερο από δυο εβδομάδες θα είσαι στο Φεστιβάλ Βερολίνου. Κάποιες σκέψεις/πρόγραμμα για το ταξίδι εκεί;  

Έχω ένα χτυποκάρδι γιατί δεν ξέρω τι θα συναντήσω. Οι επισημότητες και τα φώτα με πανικοβάλλουν. Όπως όμως ξαναείπα είναι κι αυτό μια δουλειά που πρέπει να γίνει. Και σίγουρα μια εμπειρία που δεν περίμενα να ζήσω. Το πρόγραμμα που κάνω είναι ν’ αγοράσω τα κατάλληλα ρούχα, παπούτσια και ότι αρμόζει στο κλίμα του φεστιβάλ. Τα υπόλοιπα είναι στρωμένα σε κόκκινο χαλί…

Όλοι οι συντελεστές, στην πρόσφατη συνέντευξη τύπου

Η ταινία κάνει πρεμιέρα στις 11 Φεβρουαρίου, στο 64ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου. Στις ελληνικές αίθουσες θα προβληθεί στις 27 Μαρτίου.